12غذای سالم ولی پر از میکروپلاستیک + جایگزین آنها

خیلی از غذاهایی که از نظر ما و در جامعه بعنوان غذای سالم شناخته و استفاده می شوند ، در واقع سرشار از میکروپلاستیک هایی میباشند که ارتباط مستقیم با سرطان ، آسیب به DNA و برخی مشکلات سلامتی ارتباط دارند . در این میان برخی از غذا ها و مواد غذایی نسبت به سایر مواد ، دارای میزان بیشتری میکروپلاستیک میباشند و دلیل این مورد معمولاً به این جهت است که یا بسیار فرآوری شده میباشند، یا در ظروف پلاستیکی نگهداری می شوند یا به این دلیل که محیطی که از آن تهیه می شود بسیار آلوده است.

برخی ازمواد غذایی موجود در این مطلب، ممکن است تعجب آور باشند، زیرا به طور کلی به عنوان غذاهای سالم مورد تحسین قرار می گیرند و برخی بعنوان استفاده روزمره در برنامه غذایی همه ما قرار دارند.هویج، سیب و سالاد ، عسل و... همگی در این فهرست قرار گرفتند، حتی اگر این موارد جزء اصلی یک رژیم غذایی مغذی به حساب می آیند.  

در حالی که حذف کامل میکروپلاستیک ها از رژیم غذایی تقریبا غیرممکن است، اما می توانید تعویض هایی را انجام دهید تا میزان مصرف خود را کاهش دهید. قبل از هر چیزی ، اول بهتر است با مفهوم میکروپلاستیک و عوارض آن آشنا شویم :

پلاستیک یکی از عمده عوامل آلودگی آب دریاها و اقیانوس‌ها و حتی خاک محسوب می‌شود. ریزپلاستیک‌ها اشیایی فوق‌العاده کوچک هستند؛در واقع آن‌ها به عنوان اشیایی پلاستیکی که قطرشان کمتر از ۵ میلی‌متر است شناخته می‌شوند؛

فتالات‌ها نوعی مواد شیمیایی مورد استفاده در پلاستیک‌ها برای انعطاف‌پذیری هستند که رشد سلولهای سرطانی سینه را افزایش می‌دهند.

بیس فنول A (یا BPA) یکی از پلاستیک‌های مورد مطالعه در مواد غذایی است که معمولاً در بسته بندی‌های پلاستیکی یا ظروف نگهداری مواد غذایی یافت می‌شود و می‌تواند وارد مواد غذایی شود. برخی شواهد نشان داده‌است که BPA می‌تواند در هورمون‌های تولید مثل خصوصاً در زنان اختلال ایجاد کند. 

---

1. هویچ

هویج سرشاراز ویتامین A است که یک ماده مغذی و مهم برای بینایی و تقویت چشم ، رشد اندام، تقسیم سلولی، تولید مثل و سیستم ایمنی است. اما تحقیقات نشان می دهد که سبزیجات ریشه ای نیز آلوده به میکروپلاستیک ها شده اند.دلیل این اتفاق این است که گیاهان میکروپلاستیک های موجود در آب و خاک را از طریق ریشه های خود جذب می کنند و اکثر این ذرات در این قسمت از گیاه متمرکز می شوند و تنها مقدار کمی از آن به شاخه ها می رسد. کودهای شیمیایی مورد استفاده کشاورزان، بزرگترین عامل آلوده شدن خاک میباشد.

بنابراین، بر اساس یک مطالعه، سبزیجات برگ‌دار مانند کاهو و کلم حاوی مقادیر کمتری میکروپلاستیک در مقایسه با سبزیجات ریشه‌دار مانند هویج، تربچه و شلغم هستند. اگر می‌خواهید جذب میکروپلاستیک‌های ناشی از خوردن هویج را کاهش دهید، اما همچنان دوز سالم و کافی ویتامین A در رژیم غذایی خود داشته باشید، سعی کنید آنها را با اسفناج یا فلفل دلمه‌ای قرمز، زرد و نارنجی جایگزین کنید.

2. ناگت های گیاهی

متخصصین و محققان انواع مختلفی از پروتئین ها را برای کنترل آلودگی به میکروپلاستیک،  آزمایش کردند و به این نتیجه رسیدند که تکه های گیاهی یکی از دلایل و مقصران اصلی میکروپلاستیکی شدن پروتئین ها هستند. از بین چهار پروتئین مختلف گیاهی که مورد آزمایش قرار دادند، ناگت مرغ بالاترین سطح آلودگی میکروپلاستیک را با 0.32 ذره در گرم داشتند.این به دلیل این واقعیت است که ناگت های مرغ آماده فروشگاهی ، فراوری شده هستن و در ظروف پلاستیکی بسته بندی میشوند.

به جای خرید ناگت های بسته بندی شده در فروشگاه، سعی کنید آنها را در خانه با استفاده از توفو یا سیتان بسازید تا مصرف پلاستیک خود را کاهش دهید.

3.سیب

به قول معروف و همانطور که از قدیم الایام از بزرگتر های خود شنیده ایم ؛ خوردن یک عدد سیب در روز ، شما را از دکتر بی نیاز می کند. اما این میوه محبوب در واقع حاوی میکروپلاستیک های بیشتری نسبت به سایرین است،بطوریکه با یک مطالعه نشان داده شده است که سیب هاا بیش از 100000 ذره در هر گرم دارند.

درختان سیب مانند هویج، میکروپلاستیک‌ها را از طریق ریشه‌های خود جذب می‌کنند که در نهایت به میوه‌هایی که تولید می‌کنند راه پیدا می‌کنند. بر اساس تحقیقات جدید، اگر جایگزین مطمئن‌تری می‌خواهید، میوه‌هایی را انتخاب کنید که حاوی آنتوسیانین هستند، نوعی آنتی‌اکسیدان که ممکن است از بدن در برابر برخی از اثرات مضر میکروپلاستیک‌ها محافظت کند. 

برخی از نمونه های میوه های بسته بندی شده با آنتوسیانین عبارتند از بلوبری، زغال اخته، انار و انگور.

---

4. برنج

برنج منبع سالم کربوهیدرات، فیبر و ویتامین B است. اما خوردن آن مقداری آلودگی پلاستیکی نیز وارد بدن ما میکند. یک مطالعه نشان داده است که افراد به ازای هر 100 گرم برنجی که می خورند، سه تا چهار میلی گرم نیز پلاستیک ( بسته به شرایط کشت و برداشت و فراوری و بسته بندی ) مصرف می کنند. و وقتی صحبت از برنج های صنعتی می شود، این تعداد و مقدار به 13 میلی گرم در هر وعده غذایی میرسد. 

برنج، ذرات پلاستیک ( میکروپلاستیک ها ) را از خاکی که در آن رشد می‌کند، از ماشین‌هایی که برای چیدن، ذخیره و جابجایی آن استفاده می‌شود، و همچنین در مراحل فراوری ، بسته‌بندی و جابجایی آن قبل از اینکه در بشقاب شما قرار بگیرد، جذب می کند. این مطالعه نشان داد که شستن برنج قبل از پختن، آلودگی پلاستیکی را 20 تا 40 درصد کاهش می دهد.

5.آب های بسته بندی شده ( بطری آب پلاستیکی )

این مورد برای همه قابل درک میباشد و جای تعجب ندارد. آب بسته بندی شده در بطری های پلاستیکی سرشار از مقدار زیادی میکروپلاستیک است.

در یک مطالعه و تحقیق نشان داده شد که به طور متوسط، یک لیتر آب بطری حاوی حدود 240000 ذره پلاستیکی است که حدود 90 درصد آنها نانوپلاستیک است.

برای اینکه به عمق فاجعه پی ببریم ، بهتر است بدانیم که نانوپلاستیک‌ها 150 برابر کوچک‌تر از مو هستند و تحقیقات نشان می‌دهد که به اندازه‌ای کوچک هستند که می‌توانند داخل سلول‌های انسان قرار بگیرند.

خوشبختانه، با خرید یک بطری آب قابل استفاده مجدد، به راحتی می توانید بطری های پلاستیکی را از زندگی خود حذف کنید.

6.سالاد های آماده فروشگاهی و رستورانی

مانند آب بطری، آلودگی میکروپلاستیک موجود در سالادهای آماده از بسته بندی های پلاستیکی آن ها ناشی می شود. مشخص کردن تعداد دقیق میکروپلاستیک در این غذاهای رژیمی سریع و سبک ( سالاد )کار بسیار دشواری است، زیرا آنها از نظر بسته بندی، اندازه و مواد تشکیل دهنده بسیار متفاوت هستند. 

با همه این شرایط ، نمی شود منکر این مورد شد که قطعات ریز بسته بندی ظروف پلاستیکی در سالاد شما ترکیب و قاطی می شود. بنابراین اگر می خواهید از عوارض میکروپلاستیک های داخب ظروف سالاد ها دوری کنید و در امان باشید، بهتر است سالاد خود را با استفاده از سبزیجات تازه و شسته درست کنید. و از نگهداری آنها در ظروف پلاستیکی و حتی به مدت زیاد اجتناب کنید. بهتر است سالاد ها بعد از تهیه ، میل شوند.

---

7. غذاهای دریایی

بر اساس یافته‌های یک پژوهش علمی، تخمین زده می‌شود افرادی که به‌طور منظم مقدار زیادی صدف (مانند صدف خوراکی و حلزون‌های دریایی) مصرف می‌کنند، سالانه حدود ۱۱,۰۰۰ ذره میکروپلاستیک را وارد بدن خود می‌نمایند. این ذرات بسیار ریز پلاستیکی، اغلب از طریق زنجیره غذایی وارد بافت‌های بدن انسان می‌شوند و ممکن است در طول زمان باعث اثرات منفی بر سلامت شوند، از جمله ایجاد التهاب در دستگاه گوارش، اختلالات هورمونی و حتی آسیب‌های سلولی.

متأسفانه، جایگزینی ساده‌ای برای غذاهای دریایی وجود ندارد، چرا که تحقیقات نشان داده‌اند تقریباً تمام گونه‌های آبزی، از ماهی‌های بزرگ گرفته تا صدف‌ها و میگو، در معرض آلودگی میکروپلاستیکی قرار دارند. دلیل این آلودگی گسترده، ورود گسترده زباله‌های پلاستیکی به اقیانوس‌هاست که در اثر تجزیه به ذرات ریزتر تبدیل شده و توسط آبزیان بلعیده می‌شوند.

با این حال، راهکارهایی برای کاهش میزان ورود میکروپلاستیک‌ها به بدن وجود دارد. یکی از مؤثرترین روش‌ها، کاهش مصرف غذاهای دریایی به‌ویژه محصولات دریایی فرآوری‌شده مانند فیله‌های منجمد، ناگت‌های ماهی، یا غذاهای کنسروی دریایی است که در طی فرآیند آماده‌سازی ممکن است آلاینده‌های بیشتری جذب کنند. علاوه بر این، انتخاب منابع مطمئن و بررسی روش‌های صید و پرورش ماهی (مانند آبزی‌پروری ارگانیک) می‌تواند تا حدی به کاهش خطر کمک کند.

---

8. نمک دریایی و صورتی هیمالیا

نمک طبیعی یا نمک تصفیه‌شده؟

بررسی علمی و سنتی خطر میکروپلاستیک‌ها و ارزش غذایی نمک‌ها:

در سال‌های اخیر، موضوع آلودگی مواد غذایی به میکروپلاستیک‌ها توجه زیادی به خود جلب کرده است. یکی از منابع غذایی‌ای که به‌خصوص در این زمینه مورد توجه قرار گرفته، نمک خوراکی است؛ به‌ویژه نمک‌های طبیعی مانند نمک دریا و نمک صورتی هیمالیایی.

🔬 میکروپلاستیک در نمک‌های طبیعی؛ چقدر جدی است؟

برخی تحقیقات علمی نشان داده‌اند که نمک‌های کم‌فرآوری‌شده، به‌دلیل تماس مستقیم با منابع طبیعی مانند دریاها و معادن سطحی، ممکن است دارای مقدار بیشتری از ذرات میکروپلاستیک باشند. به‌عنوان نمونه، یک مطالعه مقایسه‌ای مشخص کرد که نمک سفره‌ای تصفیه‌شده آمریکایی نسبت به نمک‌های سنتی آسیایی، آلودگی میکروپلاستیکی کمتری دارد.

---

⚖️ ارزش غذایی؛ جایی که نمک سفید کم می‌آورد

اگرچه فرآیند تصفیه ممکن است مقدار زیادی ناخالصی را حذف کند، اما مواد معدنی ارزشمند موجود در نمک طبیعی نیز همراه با آن‌ها از بین می‌روند.
نمک سفید صنعتی عمدتاً شامل سدیم کلرید است و فاقد عناصر مفیدی نظیر:

• منیزیم

• پتاسیم

• کلسیم

• آهن

• و حتی ید طبیعی است.

همچنین معمولاً حاوی افزودنی‌های شیمیایی مثل ضدکلوخه‌ها و یدهای مصنوعی است که ممکن است برای برخی افراد حساسیت‌زا یا مضر باشد.

---

🧠 دیدگاه طب سنتی درباره نمک

متخصصان طب سنتی و اسلامی بر این باورند که نمک باید خام و طبیعی باشد و نباید فرآوری سنگین یا شیمیایی روی آن انجام شود.
نمک‌های طبیعی مانند:

• نمک سنگی معدنی از دریاچه‌های داخلی

• نمک دریا (از منابع مطمئن)

• و نمک صورتی هیمالیایی

از دیدگاه این طب، خواص فراوانی در تقویت هضم، کاهش سردی مزاج، حفظ تعادل الکترولیتی، و کمک به جذب بهتر غذاها دارند.

---

✅ راهکار مناسب: انتخاب نمک سالم با منبع مطمئن

برای بهره‌مندی از فواید نمک طبیعی بدون نگرانی از آلودگی‌های محیطی، باید نمک‌هایی تهیه شوند که:

• از منابع معتبر تأمین می‌شوند

• پاک‌سازی و غربال‌گری اولیه روی آن‌ها انجام شده

• و فاقد افزودنی‌های شیمیایی هستند

با رعایت اعتدال در مصرف نمک و انتخاب آگاهانه، می‌توان هم از فواید تغذیه‌ای نمک طبیعی بهره برد و هم نگرانی از بابت میکروپلاستیک‌ها را به حداقل رساند.

---

🟢 نتیجه‌گیری:

اگر تنها بر پایه‌ی میکروپلاستیک قضاوت کنیم، شاید نمک تصفیه‌شده گزینه کم‌خطر‌تری باشد.
اما از منظر تغذیه‌ای و طب کل‌نگر، نمک‌های طبیعی (با منبع قابل‌اعتماد) انتخاب بهتری برای سلامتی بدن، ذهن و مزاج هستند.

📌 بهترین تصمیم، انتخاب متعادل و هوشمندانه است؛ نه افراط در استفاده از نمک طبیعی بدون بررسی منبع، و نه اعتماد کورکورانه به نمک سفید صنعتی.

9.لبنیات فراوری شده ، منبع میکروپلاستیک ها

تحقیقی در سال ۲۰۲۱ با استفاده از تکنولوژی میکرو-رامان، حضور میکروپلاستیک‌های با اندازه ۵ میکرومتر و بزرگ‌تر را در شیر خام و برخی محصولات لبنی مایع و پودری تجاری تأیید کرده است . همچنین، مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۰ نشان داد که شیرهای برندهای مختلف حاوی میکروپلاستیک‌هایی با میانگین ۶.۵ ± ۲.۳ ذره در لیتر هستند، که نشان‌دهنده آلودگی عمومی در این محصولات است .

مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۴ در بنگلادش نشان داد که شیرهای پودری و مایع تجاری به‌ترتیب حاوی ۲۷۹.۴۷ و ۱۸۲.۲۷ ذره میکروپلاستیک در هر کیلوگرم یا لیتر هستند، که نشان‌دهنده خطر بالقوه برای سلامت انسان است .​برای کاهش مواجهه با میکروپلاستیک‌ها از طریق مصرف لبنیات، می‌توان اقداماتی انجام داد:​

• انتخاب محصولات ارگانیک و محلی: محصولات لبنی محلی و ارگانیک ممکن است کمتر در معرض آلودگی‌های مرتبط با بسته‌بندی و فرآوری صنعتی باشند.​

• کاهش استفاده از ظروف و بسته‌بندی‌های پلاستیکی: استفاده از ظروف شیشه‌ای یا فلزی برای نگهداری و خرید محصولات لبنی می‌تواند میزان انتقال میکروپلاستیک‌ها را کاهش دهد.​

• آگاهی از فرآیندهای تولید: محصولاتی که با حداقل فرآوری تولید می‌شوند، احتمال کمتری برای آلودگی به میکروپلاستیک‌ها دارند.​

با توجه به اینکه تحقیقات در مورد تأثیرات میکروپلاستیک‌ها بر سلامت انسان همچنان ادامه دارد، اتخاذ این اقدامات احتیاطی می‌تواند به کاهش مواجهه و خطرات بالقوه کمک کند.​

---

10. کیسه‌های چای نایلونی؛ یک فنجان پر از میکروپلاستیک!

اگر اهل نوشیدن چای هستید و از کیسه‌های چای نایلونی استفاده می‌کنید، بهتر است در انتخابتان تجدید نظر کنید! مطالعات علمی جدید نشان داده‌اند که کیسه‌های چای نایلونی مقدار زیادی میکروپلاستیک وارد نوشیدنی شما می‌کنند.

در یکی از تحقیقات معتبر، مشخص شد که فقط یک عدد کیسه چای نایلونی که در آب ۹۳ درجه سانتی‌گراد (حدود ۲۰۰ درجه فارنهایت) قرار گرفته، به‌طور متوسط ۱۱.۶ میلیارد ذره میکروپلاستیک و ۳.۱ میلیارد ذره نانوپلاستیک وارد یک فنجان چای می‌کند. این میزان آلودگی بسیار نگران‌کننده است و می‌تواند در طول زمان سلامت بدن را به خطر بیندازد.

چطور چای سالم‌تری بنوشیم؟

برای کاهش ورود میکروپلاستیک به بدن از طریق چای، راهکارهای ساده‌ای وجود دارد:

• از چای کیسه‌ای کاغذی استفاده کنید: بسیاری از برندها از کیسه‌های کاغذی فاقد نایلون یا پلی‌استر استفاده می‌کنند که گزینه ایمن‌تری هستند.

• چای فله‌ای را انتخاب کنید: چای‌های فله‌ای سنتی که با صافی فلزی استیل ضدزنگ یا چای‌ریزهای پارچه‌ای قابل استفاده مجدد دم می‌شوند، بهترین انتخاب برای سلامت و محیط زیست هستند.

• از برندهای معتبر و طبیعی خرید کنید: برندهایی که بسته‌بندی‌های طبیعی یا زیست‌تجزیه‌پذیر دارند، گزینه‌ای هوشمندانه‌تر برای مصرف روزانه هستند

11. جلبک دریایی

همان‌طور که می‌دانید، میکروپلاستیک‌ها نه‌تنها در غذاهای دریایی و نمک‌های دریایی وجود دارند، بلکه در محصولات جلبک دریایی نیز یافت می‌شوند.

میکروپلاستیک‌ها به راحتی به سطح جلبک‌ها چسبیده و در شکاف‌ها و الیاف ریز آن‌ها گیر می‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که روش‌های شست‌وشوی معمولی قادر به حذف بیشتر میکروپلاستیک‌ها از جلبک‌ها نیستند.

جلبک دریایی در سراسر جهان مصرف می‌شود، اما در رژیم غذایی کشورهای آسیایی به ویژه چین، جایگاه ویژه‌ای دارد. در یکی از مطالعات اخیر، مشخص شد که افراد در چین به طور متوسط بیش از ۱۷,۰۰۰ ذره میکروپلاستیک را تنها از طریق مصرف جلبک دریایی در طول یک سال وارد بدن خود می‌کنند. این مقدار معادل ۱۳ درصد از کل میکروپلاستیک‌های مصرفی سالانه آن‌ها است.

چگونه مصرف جلبک سالم‌تری داشته باشیم؟

اگر از طرفداران غذاهایی مانند سوشی یا رول‌های جلبک‌دار هستید و می‌خواهید مصرف میکروپلاستیک‌های خود را کاهش دهید، پیشنهاد می‌کنیم به جای جلبک دریایی از گزینه‌های دیگری مثل برگ‌های برنج، کاهو یا خیارهای نازک‌برش‌خورده استفاده کنید.

---

جمع‌بندی:
جلبک دریایی یکی از غذاهای مغذی و محبوب است، اما باید بدانید که ممکن است حاوی مقادیر زیادی میکروپلاستیک باشد. با انتخاب‌های هوشمندانه، می‌توانید لذت خوردن این خوراکی را داشته باشید و در عین حال از مصرف پلاستیک‌ها جلوگیری کنید.

 

12. عسل و آلودگی میکروپلاستیک‌ها؛ چطور انتخاب بهتر داشته باشیم؟

تحقیقات علمی نشان داده‌اند که عسل، یکی از خوراکی‌های محبوب و مفید، به طور گسترده‌ای آلوده به میکروپلاستیک است. این آلودگی‌ها برخلاف بسیاری از محصولات دیگر، نه از فرآیند تولید، بلکه از فعالیت خود زنبورهای عسل ناشی می‌شود.

چطور میکروپلاستیک به عسل وارد می‌شود؟

زمانی که زنبورهای عسل برای جمع‌آوری گرده به محیط‌های آلوده می‌روند، ذرات پلاستیکی را به همراه گرده‌ها جذب می‌کنند. این ذرات پلاستیکی در نهایت به عسل منتقل می‌شوند.

مطالعات نشان داده‌اند که عسل تولید شده در مناطق شهری به دلیل آلودگی‌های بیشتر، حاوی میکروپلاستیک‌های بیشتری نسبت به عسل تولید شده در مناطق روستایی است.

چه کنیم تا از آلودگی میکروپلاستیک‌ها در عسل جلوگیری کنیم؟

اگر می‌خواهید از آلودگی‌های پلاستیکی در عسل خود کاسته و مصرف پلاستیک را کاهش دهید، بهترین کار این است که عسل تولید شده در مناطق روستایی و کمتر آلوده را خریداری کنید. این نوع عسل‌ها احتمالاً میکروپلاستیک کمتری خواهند داشت و گزینه بهتری برای سلامت شما خواهند بود.